Τεχνική έκθεση για τον ΧΥΤΑ Νότιας Κέρκυρας

Ο Περιβαλλοντικός Πολιτιστικός Σύλλογος το "Αλεύχιμον" του δήμου Λευκιμμαίων Κέρκυρας μου ζήτησε να γνωματεύσω και να αξιολογήσω τις γεωτεχνικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στο χώρο δημιουργίας ΧΥΤΑ Νότιας Κέρκυρας στο πλαίσιο σχετικής μελέτης που πραγματοποιήθηκε από το Σύνδεσμο Προστασίας Περιβάλλοντος και Καθαριότητας Ν. Κερκύρας. Τις εν λόγω γεωτεχνικές έρευνες πραγματοποίησε και υπογράφει ο Παναγιώτης Λάζος, εργολάβος εκτέλεσης των γεωτρήσεων 14 τον αριθμό. Τα στοιχεία των γεωτρητικών ερευνών συνδέονται με τις Γεωμορφολογικές, Γεωλογικές, Υδρογεωλογικές, Γεωτεχνικές συνθήκες της κοιλάδας που θα κατασκευαστεί ο ΧΥΤΑ Νότιας Κέρκυρας και γι αυτό αναφερόμεθα σε αυτούς τους τομείς.

Γεωμορφολογία
Η περιοχή που πρόκειται να λειτουργήσει ο ΧΥΤΑ της Νότιας Κέρκυρας συνιστά κοιλάδα που τμήματά της συμμετέχουν στη λεκάνη απορροής του χειμάρρου Ποτάμι – Μπούκα και το άλλο τμήμα της στη λεκάνη απορροής του χειμάρρου Σωτήρα. Τα πρανή της εν λόγω κοιλάδας έχουν μεγάλη κλίση και σε ορισμένες θέσεις πολύ μεγάλες.

Γεωλογία της περιοχής
Την εν λόγω λεκάνη δομούν οι κατωτέρω γεωλογικοί σχηματισμοί, παρατιθέμενοι αυτοί από τους νεότερους προς τους παλαιότερους.
α) προσχώσεις επιφανειακές μικρού πάχους που συνίστανται από αμμώδεις αργίλους πάχους 1-2 μετ. που αναπτύσσονται στη χαμηλή ζώνη της κοιλάδας.
β) στις πλαγιές της λεκάνης υπάρχει ένας μανδύας ο οποίος έχει προέλθει από την αποσάθρωση των πλαστικών κυανών αργιλομαργών, με σύνθεση του μανδύα από αμμώδεις αργίλους μικρού πάχους.
γ) μεγάλου πάχους κυανών αργιλομαργών εντός των οποίων παρουσιάζονται μικρού πάχους εναλλαγές από αμμώδεις αργίλους.

Υδρογεωλογία της περιοχής
Οι υδρογεωλογικές παρατηρήσεις που εξάγονται εκ της πετρογραφικής συνθέσεως της κοιλάδας η οποία θα δεχθεί τα σκουπίδια είναι οι εξής : Στην υψηλή ζώνη της κοιλάδας ο αποσαθρωμένος μανδύας είναι μέτρια υδροπερατός σχηματισμός. Στην επαφή αυτού και του υποκείμενου στρώματος μεγάλου πάχους αργιλομαργών στεγανών κυκλοφορεί νερό είτε ολόκληρο το έτος είτε μερικές εποχές. Το νερό αυτό κατέρχεται στη χαμηλότερη ζώνη, συναντά τις μερικώς διαπερατές προσχώσεις, οι οποίες επίσης έχουν νερό συνεχώς ή μερικές εποχές, κι έτσι εμπλουτίζονται από τα κατερχόμενα αβαθή νερά και τελικά σχηματίζουν φρεάτιο υδροφόρο στρώμα που μετακινείται υπογείως στα κατάντη τμήματα των χαμηλών ζωνών των κοιλάδων των χειμάρρων Ποταμιού – Μπούκας και του Σωτήρα.

Οι φρεάτιοι υδροφόροι ορίζοντες των κοιλάδων των εν λόγω χειμάρρων εκφορτούνται στις θάλασσες Μπούκα και Σωτήρα οι οποίοι εν συνεχεία διαχέονται στις γειτονικές θάλασσες Κάβου – Παρακλάδι – Ετιές μέχρι Μπούκα. Ετσι τα νερά της βροχής και τα υγρά εκκρίματα από τα σκουπίδια θα ακολουθούν τις ίδιες ανωτέρω υπόγειες κινήσεις μέχρις τις θάλασσες της περιοχής, βοηθούντων προς τούτο και των κυμάτων και άλλων ρευμάτων της θάλασσας της ευρύτερης περιοχής.

Στις κοιλάδες άμεσως κατάντη της κοιλάδας του σκουπιδότοπου δηλαδή των Ποταμιού – Μπούκας και Σωτήρα υπάρχουν αβαθή φρεάτια με μέτρια παροχή νερού στις χαμηλές ζώνες αυτών τα οποία τροφοδοτούνται και από τα νερά της ανάντη κοιλάδας του σκουπιδότοπου. Τελικός αποδέκτης αυτών των φρεατίων υδροφόρων οριζόντων είναι η θαλάσσια περιοχή όπως αναφέρθηκε ανωτέρω.

Στη χαμηλή ζώνη της κοιλάδας για σκουπιδότοπο οι κάτοικοι της περιοχής υποστηρίζουν υπήρχαν πηγάδια που παρείχαν νερό για άρδευση.

Γεωτεχνικά στοιχεία και συνθήκες ευστάθειας
Με το υπ΄αριθ. Πρωτ. 4400/18-3-2009 έγγραφο της ΤΥΔΚ Ν. Κέρκυρας προς τον Περιβαλλοντικό – Πολιτιστικό Σύλλογο "Αλεύχιμον" διαβιβάστηκαν συνημμένως 14 γεωλογικές τομές των γεωτρήσεων που λένε ότι εκτελέστηκαν στο τμήμα της κοιλάδας που θα γίνει το κύτταρο του ΧΥΤΑ βάθους εκάστης 6 έως 100 μέτ.

Κατ΄ αρχήν στοιχειώδης τεχνικός κανόνας όταν εκτελούνται γεωτεχνικές – γεωτρητικές έρευνες σε ένα πεδίο που πρόκειται να κατασκευαστεί ένα τεχνικό έργο είναι να καταχωρούνται οι θέσεις των γεωτρήσεων σε τοπογραφικό χάρτη με κλίμακα ανάλογα με το μέγεθος του έργου π.χ. 1:500 ή 1:1000 ή 1:5000 στοιχεία απαραίτητα για τη στερεωγραφική απεικόνιση του υπεδάφους.

Ο χαρακτηρισμός των στρωμάτων και πετρωμάτων που διετρήθησαν στις γεωτρήσεις δεν φαίνεται να έγιναν από γεωλόγο ή εδαφομηχανικό. Ο υπογράφων τις λεγόμενες εδαφοτομές είναι εργολάβος γεωτρήπου που, ως φαίνεται είναι τεχνίτης των γεωτρήσεων.

Ο χαρακτηρισμός σε πολλές γεωτρήσεις <<δεν συνέλαβε υδροφορία>> δεν σημαίνει ότι δεν είναι και διαπερατά τα διατρηθέντα στρώματα. Τούτο θα διαπιστωνόταν εάν γινόταν τεστ διαπερατότητας με είσοδο νερού στις οπές των γεωτρήσεων ακόμη και με μετρούμενη πίεση και απώλειες νερού. Δεν πρέπει να δεχθούμε ότι οι προσχώσεις δεν έχουν υδροπερατότητα μικρή ή μεγάλη, ανάλογα με την περιεκτικότητα αυτών σε άμμο ή αδρομερών υλικών που συνήθως έχουν. Στις γεωλογικές τομές των γεωτρήσεων και στο στρώμα που αναφέρεται υδροφορία δε σημειώνεται η ύπαρξη στάθμης νερού μέσα στην οπή της γεώτρησης. Δεν σημειώνονται αυτά τα στοιχεία κατά την εκτέλεση των γεωτρήσεων στην κοιλάδα στα Μεσοράχια.

Κατόπιν των ανωτέρω τα καταχωρηθέντα στοιχεία των γεωτρητικών ερευνών είναι ανακριβή, ανεπαρκή και κατά τούτο αναξιόπιστα άρα μη ικανά για να αξιολογηθούν προς διαπίστωση της ευστάθειας του προτεινόμενου έργου ( ΧΥΤΑ ) για τον οποίο τα δύο κυριώτερα ζητούμενα στοιχεία είναι η διαπερατότητα των στρωμάτων που θα δεχθούν τα σκουπίδια καθώς και η μηχανική ευστάθεια – ισορροπία των πρανών της λεκάνης του εν λόγω ΧΥΤΑ. Τέτοια προχειρότητα στη διερεύνηση της θέσεως του εν λόγω ΧΥΤΑ δεν συνάντησα κατά την επί δεκαετίες ενασχόλησής μου για επιλογή θέσεων ΧΥΤΑ ανά την Ελλάδα και τον έλεγχο λειτουργίας αυτών. Φέρουν μεγάλη ευθύνη κάθε τεχνικός και φορέας που ασχολείται με τα προβλήματα και τις επιπτώσεις εκ της δημιουργίας ΧΥΤΑ στην εν λόγω περιοχής και την ασφάλεια της ζωής των ανθρώπων.

Επαναλαμβάνουμε και πάλι το μικρό έστω πάχος του αποσαθρωμένου μανδύα των στρωμάτων – πετρωμάτων ή το μεγάλο πάχος κατά θέσεις αυτού προδικάζουν αργά ή γρήγορα κατολισθήσεις ή καταπτώσεις τεμαχών που εγκυμονούν κινδύνους για την ασφάλεια αυτών που θα εργάζονται από την κατασκευή και κατά τη λειτουργία του ΧΥΤΑ. Στην έκλιση καταπτώσεων – κατολισθήσεων συμβάλει και η πλήρης αποψίλωση της λεκάνης του ΧΥΤΑ αυτού από δένδρα και θάμνους.

Δραττόμεθα της ευκαιρίας να σημειώσουμε την ανάγκη διαπίστωσης ευνοϊκών και κατάλληλων συνθηκών που απαιτούνται για το έργο του εν λόγω ΧΥΤΑ και των δυσμενών συνθηκών ή αρνητικών τοιούτων που αναφέρονται στο κεφάλαιο 2.3 και 3 Υδρογεωλογικές συνθήκες και Συμπεράσματα της συνταχθείσας έκθεσης το Μάιο του 2008 από τον υδρογεωλόγο Γ. Ζαχαριουδάκη, του επίσημου και αρμόδιου φορέα του ΙΓΜΕ με το περιεχόμενο της οποίας συμφωνούμε.

Στην έκθεση αυτή συμπεραίνεται
α) η ύπαρξη αβαθούς υδροφορίας στο χώρο του ΧΥΤΑ
β) στις γειτονικές και συνεχόμενες κοιλάδες με αυτήν του ΧΥΤΑ υπάρχει υπόγεια επικοινωνία των τοπικών άβαθων υδροφόρων οριζόντων και εκείνου της κοιλάδας του ΧΥΤΑ
γ) κάθε επιβάρυνσης του υπογείου νερού της κοιλάδας του ΧΥΤΑ επιβαρύνει και τα υπόγεια νερά των γειτονικών αυτής και συνεπώς επιβαρύνει και τις καλλιέργειες που πραγματοποιούνται στις κατάντη κοιλάδες και κατ΄επέκταση και τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής.

Συμπεράσματα – Προτάσεις
Εκ των εκτεθέντων ανωτέρω παρατηρήσεων και στοιχείων συμπεραίνουμε τα κατωτέρω :

1) Τα καταχωρηθέντα στοιχεία των γεωτρήσεων και ερευνών στο χώρο για δημιουργία του ΧΥΤΑ της Νότιας Κέρκυρας κρίνονται ανακριβή – ανεπαρκή και κατά τούτο αναξιόπιστα, μη δυνάμενα να θεμελιώσουν τη βεβαιότητα για ευστάθεια κατασκευής και λειτουργία του εν λόγω ΧΥΤΑ.

2) Δεν είναι επαρκής η διαπίστωση ότι δεν υπάρχει υδροφορία στη λεκάνη εναποθέσεως των σκουπιδιών, αλλά εάν υπάρχει υδροπερατότητα που δεν διερευνήθηκε. Τα στοιχεία από επιτόπιες παρατηρήσεις του υπογράφοντος την παρούσα έκθεση και τις αντλήσεις που έκανε ο γεωλόγος του ΙΓΜΕ διαπιστώθηκε ότι υπάρχει υδροπερατότητα μικρή ή μεγάλη κατά τόπους στο χώρο εναπόθεσης των σκουπιδιών στον εν λόγω ΧΥΤΑ, η οποία είναι και καθοριστική για την κακή και επικίνδυνη λειτουργία του ΧΥΤΑ.

3) Υπάρχει υπόγεια επικοινωνία των υπογείων νερών ( φρεάτιο υδροφόρο στρώμα ) με τα γειτονικά αντίστοιχα υδροφόρα στρώματα στις κοιλάδες κατάντη του χώρου του ΧΥΤΑ.

4) Το σύνολο του φόρτου ρύπων από τα εκκρίματα που αποδίδουν τα σκουπίδια θα είναι μεγάλο και θα ρυπαίνει τους κατάντη φρεάτιους υδροφόρους ορίζοντες, που όπως αναφέρθηκε επικοινωνούν και εν συνεχεία εκφορτούνται στη θάλασσα από Κάβο μέχρι Μπούκα. Αυτή η ρύπανση θα καθιστά μη βρόσημα και επικίνδυνα στην υγεία των ανθρώπων τα γεωργικά, κτηνοτροφικά προϊόντα και ψάρια, αλλά θα προκαλέσει την ελάττωση της παραγωγής και τα νερά της θάλασσας θα καταστούν ακατάλληλα για κολύμβηση.

5) Τα αέρια με τις θανατηφόρες διοξίνες που θα προκύπτουν από τις ζυμώσεις των σκουπιδιών θα ρυπαίνουν τον αέρα που θα αναπνέουν οι κάτοικοι ολοκλήρου της Λευκίμμης και των περιχώρων καθόσον το ανεμολόγιο του μετεωρολογικού σταθμού της Κέρκυρας βοηθά προς τούτο και η ζωή των κατοίκων θα γίνει αφόρητη όπως συμβαίνει σε όλες τις περιοχές πέριξ του κάθε ΧΥΤΑ και σε απόσταση χιλιομέτρων.

6) Επιβάλλεται η αναστολή του σχεδιασμού δημιουργίας ΧΥΤΑ στη Νότια Κέρκυρα - και για να λέμε την κρυβόμενη από τοπικούς, νομαρχιακούς και περιφερειακούς παράγοντες αλήθεια – ότι θα φιλοξενήσει τα σκουπίδια για όλο το Νομό. Ετσι θα δοθεί ο χρόνος σχεδιασμού σε άλλη βάση, για άλλη μέθοδο αντιμετώπισης των σκουπιδιών, με διαλογή στο σπίτι, με ανακύκλωση, κομποστοποίηση κ.λ.π., τρόπους με τους οποίους αντιμετωπίζουν οι δυτικοευρωπαίοι τα σκουπίδια τους, με ελάττωση του αρχικού όγκου αυτών μέχρι 80% και τους διάφορους τρόπους αξιοποίησης αυτών. ( στερεών και υγρών υπολειμμάτων )

Πάτρα 28-5-2009

Ο συντάξας
Κώστας Κάντας
Γεωλόγος D.E.A. εφαρμοσμένης γεωλογίας του πανεπιστημίου GRENOBLE,
τ: Δ/ντης Υπουργείου του υπουργείου γεωργίας,
Μέλος 5μελούς Επιτροπής Υδρογεωλογίας της Ελλάδας,
Καθηγητής Τ.Ε.Ι. και ερευνητής πανεπιστημίου Πατρών,
Κάτοχος πτυχίου μελετητή Δημοσίων Εργων Γ΄τάξης