ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΛΙΤΩΝ
ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ
ΤΟΥ ΧΥΤΑ ΝΟΤΙΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ
Στις 14 Φεβρουαρίου 2011, στην αίθουσα του Συλλόγου Τραπεζοϋπαλλήλων (Σίνα 16) και ώρα 7 μ.μ., έγινε εκδήλωση με αντικείμενο το φλέγον ζήτημα της Διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων στη χώρα μας. Τη διοργάνωση της εκδήλωσης ανέλαβαν ομάδες πολιτικών οργανώσεων. Στην εκδήλωση έλαβαν μέρος μεταξύ των άλλων και εκπρόσωποι του κινήματος πολιτών της Κερατέας, του Γραμματικού, πολιτικοί φορείς και επιστημονικές ομάδες.
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση που της έγινε για συμμετοχή, με ανακοίνωσή της, ή οποία διαβάστηκε από τον Κώστα Βλάχο, παρουσία και άλλων μελών και φίλων μας.
Η εκδήλωση ήταν ιδιαίτερα σημαντική και επίκαιρη, με ψηλό πολιτικό ήθος και βαθιές κοινωνικές, περιβαλλοντικές και επιστημονικές αναλύσεις. Η οργανωτική επιτροπή, αναγνωρίζοντας τους πολύπλευρους αγώνες της Λευκίμμης, μας παραχώρησε την τιμητική θέση να ανοίξουμε πρώτοι την εκδήλωση διαβάζοντας την ανακοίνωσή μας. Επίσης μας παραχώρησε θέση στο προεδρείο.
Η ανακοίνωση, την οποία παραθέτουμε ολόκληρη, σχολιάστηκε θετικά από τους επόμενους ομιλητές και από το ακροατήριο και οι προτάσεις μας έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό.
Στην εκδήλωση μίλησε και ο αγωνιστής Βασίλης Καραβαζάκης, ως εκπρόσωπος της ΑΝΤΑΡΣΙΑΣ, παρουσιάζοντας αναλυτικότερα το ιστορικό του κινήματος της Λευκίμμης.
Σύντομα θα εξασφαλίσουμε κόπια βιντεοσκόπησης της εκδήλωσης την οποία θα παρουσιάσουμε στους πολίτες της Λευκίμμης.
Ακολουθεί το περιεχόμενο της ανακοίνωσης:
Α. Ποιοι είμαστε:
Η Επιτροπή Πολιτών διαχειρίζεται τα νομικά ζητήματα που αφορούν τον ΧΥΤΑ Ν. Κέρκυρας. Με αυτή την έννοια το αντικείμενό της έχει θεματικό χαρακτήρα και λειτουργεί στα πλαίσια του ευρύτερου ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ της ΛΕΥΚΙΜΜΗΣ.
Μέχρι σήμερα, με τις ενέργειές της έχει συμβάλλει καθοριστικά στη μη αδειοδότηση του ΧΥΤΑ και έχει προκαλέσει την έκδοση δυο προσωρινών Διαταγών από το Ε΄ τμήμα του ΣτΕ ύστερα από σχετικό αίτημα 131 μελών και φίλων της με τις οποίες αναστέλλεται προσωρινά ή ισχύς της προσβαλλόμενης απόφασης περιβαλλοντικών όρων του ΧΥΤΑ.
Μέλη της Επιτροπής είναι η πλειοψηφία των ιδρυτικών μελών του συλλόγου «ΑΛΕΥΧΙΜΟΝ» και του ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ.
Β. Λίγα λόγια για το ΚΙΝΗΜΑ της ΛΕΥΚΙΜΜΗΣ
Η Λευκίμμη ξεκίνησε τον αγώνα της ενάντια στον ΧΥΤΑ το 2005 με την ίδρυση του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού Συλλόγου «ΑΛΕΥΧΙΜΟΝ». Τα μέλη του ανέλυσαν και ανέδειξαν τις βασικές συνιστώσες του προβλήματος. Παράλληλα ανέδειξαν το ζήτημα των στερεών αποβλήτων στη γενίκευσή του και το νόημα της ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ τους. Με την εγκατάσταση του εργολάβου στο έργο του ΧΥΤΑ και στα πλαίσια παλλαϊκής συμμετοχής των πολιτών της ευρύτερης περιοχής, ιδρύθηκε το ΚΙΝΗΜΑ ΠΟΛΙΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΧΥΤΑ ΝΟΤΙΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ με κυρίαρχο όργανο τη ΛΑΪΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ. Η ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ υλοποιεί τις αποφάσεις της. Από την Σ.Ε. κρέμονται ομάδες εργασίας με θεματικά αντικείμενα. Βασικές αξίες του ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ είναι ότι όλα τα όργανά του και όλες οι διαδικασίες του είναι ανοιχτές και δημοκρατικές.
Το κίνημα έχει δώσει μέχρι σήμερα σκληρούς αγώνες και μάχες, είτε συγκρουόμενο με τις δυνάμεις καταστολής που έχουν εγκατασταθεί στη Λευκίμμη από το 2008 είτε στον πολιτικό χώρο. Στη Λευκίμμη έπεσε η πρώτη νεκρή για το περιβάλλον.
Αποτέλεσμα των αγώνων αυτών είναι να μην έχει αδειοδοτηθεί ο παράνομος ΧΥΤΑ, ενώ έχει παραληφθεί από τον Φορέα Διαχείρισης από το έτος 2009.
Το σύστημα εξουσίας επεχείρησε να αλώσει το ΚΙΝΗΜΑ είτε με εξωτερικές επιθέσεις είτε εκ των έσω. Το ΚΙΝΗΜΑ όμως επιβιώνει λόγω της ευέλικτης δομής του, της πολυκεντρικότητάς του στηριζόμενο σταθερά στην ισχυρή βούληση της βάσης.
Μέχρι και σήμερα διώκονται ποινικά με χαλκευμένες κατηγορίες 40 περίπου κινηματίες.
Γ. Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ
1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ
Η επιχείρηση η οποία άρχισε σε εθνικό επίπεδο το 1990, στηρίζεται στο βασικό νόμο για το περιβάλλον 16501/86 και στον ευρωπαϊκό ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ 1993 περί δημιουργία του Ταμείου Συνοχής. Ο σχεδιασμός γίνεται σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο από την πολιτεία και υλοποιείται από την αυτοδιοίκηση.
Ο Κεντρικός Σχεδιασμός ορίζει το πλαίσιο της Διαχείρισης και θέτει τους επί μέρους στόχους. Η χώρα μας επέλεξε τη Ολοκληρωμένη Διαχείριση όλων των Στερεών Αποβλήτων. Βασικοί στόχοι είναι η ανάκτηση χρήσιμων υλικών, η επανάχρησή τους και η ανάκτηση ενέργειας. Συνέπεια των παραπάνω είναι η ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων στη δημόσια υγεία και στη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος.
Βασική ακόμα προϋπόθεση είναι η μείωση των παραγόμενων Στερεών Αποβλήτων και η βελτίωση της ποιότητας σύνθεσής τους ώστε να είναι φιλικότερα προς το περιβάλλον. Οι δυο αυτές προϋποθέσεις προληπτικού χαρακτήρα προσκρούουν στις κυρίαρχες δομές και ιδεολογίες του συστήματος.
Σημειωτέον ότι τα Στερεά Απόβλητα κατηγοριοποιούνται σε ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΔΡΑΝΗ και ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ. Η κάθε κατηγορία υποδιαιρείται σε υποκατηγορίες. Τα αστικά (οικιακά) απόβλητα και όσα εξομοιώνονται με αυτά αποτελούν υποκατηγορία των ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ στερεών αποβλήτων. Η κάθε υποκατηγορία προϋποθέτει αλυσίδα εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων για την Ολοκληρωμένη Διαχείρισή της με βασικά δόγματα την «αρχή της εγγύτητας» και το «ο ρυπαίνων πληρώνει». Για τα Αστικά Στερεά Απόβλητα, η αλυσίδα προϋποθέτει διαλογή και ανάκτηση χρήσιμων υλικών για επανάχρησή του και καύση ή κομποστοποίηση του οργανικού κλάσματος. Οι απαιτούμενες εγκαταστάσεις είναι συνήθως Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών, Κέντρο Μηχανικής Διαλογής και Μονάδα Καύσης ή Κομποστοποίησης του οργανικού κλάσματος και τελικός αποδέκτης των υπολειμμάτων.
Οι γνωστοί ΧΥΤΑ αποτελούν τον τελικό αποδέκτη των Αστικών Αποβλήτων και με την έννοια αυτή, τον τελευταίο κρίκο της αλυσίδας της Ολοκληρωμένης Διαχείρισής τους. Η ίδια τεχνική υποδομή ονομάζεται ΧΥΤΑ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) εφ’ όσον δεν υπάρχει ολόκληρη η αλυσίδα και ΧΥΤΥ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων) εφ’ όσον υπάρχει. Σημειωτέον ότι τα υπολείμματα της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης αποτελούν το 5% έως 10% του συνολικά παραγόμενου όγκου αστικών αποβλήτων και είναι κατά τεκμήριο αδρανή.
Τέλος οι ΧΥΤΑ απαγορεύτηκα και στη χώρα μας από το2002 με το άρθρο 7 της ΚΥΑ ΗΠ 49524/2002.
2. ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Από το 1990 μέχρι σήμερα και σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, τα αποτελέσματα της Διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων στη Χώρα μας είναι εγκληματικά πενιχρά έως ανύπαρκτα. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι σήμερα είμαστε σε πολύ δυσμενέστερη θέση αν λάβουμε υπ’ όψη μας την αύξηση του όγκου των παραγόμενων αποβλήτων και κυρίως την αλματώδη επιβάρυνση της ποιοτικής τους σύνθεσης.
Στον τομέα των αστικών στερεών αποβλήτων στη χώρα μας σήμερα λειτουργούν ελάχιστοι τελικοί αποδέκτες, οι οποίοι χρησιμοποιούνται παράνομα ως ΧΥΤΑ και όχι ως ΧΥΤΥ αφού σε καμία Διαχειριστική Ζώνη δεν υπάρχει Ολοκληρωμένη Διαχείριση. Στις περισσότερες περιοχές γίνεται ακόμα χρήση χώρων ανεξέλεγκτης απόρριψης των απορριμμάτων (χωματερές). Η ύπαρξη ορισμένων εργοστασίων Διαχείρισης Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) με πατέντα της Ελληνικής Εταιρείας Ανακύκλωσης ελάχιστα συνεισφέρει στην Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων, λόγω της υπολειτουργίας τους από το γεγονός ότι προϋποθέτουν τη διαλογή στην πηγή τουλάχιστον σε δυο κάδους, πράγμα που δεν συμβαίνει.
Για τις λοιπές κατηγορίες των ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ Στερεών Αποβλήτων (λάστιχα μετά παρέλευση 5ετίας, οχήματα προς απόσυρση, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές κλπ) η Ολοκληρωμένη Διαχείρισή τους, είτε είναι επίσης ανύπαρκτη είτε βρίσκεται σε εμβρυώδη φάση.
Ανάλογα ισχύουν και για τιε δυο άλλες μεγάλες κατηγορίες των ΑΔΡΑΝΩΝ και των ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ. Ειδικότερα για τα τελευταία ο εθνικός σχεδιασμός δημοσιεύτηκε μόλις το 2007.
Ο απολογισμός του ζητήματος μετά από 20 χρόνια είναι τουλάχιστον θλιβερός. Η παραδοχή κατά το έτος 1990, ότι τη χώρα θα ξεκινήσει την ολοκληρωμένη διαχείριση, με προσωρινή χρήση των ΧΥΤΑ, υπό τον όρο ότι σύντομα και όχι μετά την παρέλευση της πρώτης 10ετίας θα μετατραπούν σε ΧΥΤΥ (με την έγκαιρη υλοποίηση όλων των έργων και δραστηριοτήτων της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης), δεν οδήγησε μέχρι σήμερα στο σκοπούμενο αποτέλεσμα. Έτσι σήμερα το μόνο που τελικά έχουμε είναι κάποιοι ΧΥΤΑ κακά στην πλειονότητά τους χωροθετημένοι, που κατά κανόνα λειτουργούν χωρίς προδιαγραφές, λόγω του υψηλού κόστους λειτουργίας τους.
Την κατάσταση αυτή την αποδέχεται και την καλύπτει η κυβέρνηση παρά τις προεκλογικές εξαγγελίες της, χωρίς να δρομολογεί κατά απόλυτη προτεραιότητα έστω και σήμερα τις προϋποθέσεις για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση. Από την άλλη μεριά η κοινωνία στέκεται στο σύνολό της απαθής, είτε από αδιαφορία είτε κυρίως από άγνοια. Εξαίρεση αποτελούν οι τοπικές κοινωνίες που είχαν την ατυχία εντός των ορίων τους να λειτουργούν ή να προγραμματίζονται ΧΥΤΑ. Οι κοινωνίες αυτές κατά κανόνα εμφανίζουν υψηλή αγωνιστικότητα, συνειδητοποιώντας το μέγεθος του προβλήματος.
Γ. ΣΥΜΕΡΑΣΜΑΤΑ
Με βάση τις παραπάνω διαπιστώσεις θεωρούμε αναγκαίους τους ακόλουθους στόχους και πολιτικές
Α. Να δοθεί από όλους τους συντελεστές άμεση προτεραιότητα στην Ολοκληρωμένη Διαχείριση όλων των στερεών αποβλήτων
Β. Να ασκηθεί παράλληλη πολιτική μείωσης του παραγόμενου όγκου και της ποιότητας των Στερεών Αποβλήτων.
Γ. Σε περίπτωση εναλλακτικής χρήσης άλλων συστημάτων και τεχνολογιών από αυτά που έχει επιλέξει και θεσμοθετήσει η χώρα, οι αρμόδιοι οφείλουν να εξετάσουν τα ακόλουθα:
1. Την συμβατότητά τους και τη δυνατότητα εναρμόνισης τους με τα υφιστάμενα Περιφερειακά Σχέδια (ΠεΣΔΑ)
2. Τις πιθανές υποχρεώσεις σε επιστροφές προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για έργα που έχουν συγχρηματοδοτηθεί και εγκαταλείπονται λόγω της χρήσης εναλλακτικών τεχνολογιών και
3. Την πολιτική και κοινωνική διάσταση της εκχώρησης σε ιδιώτες της δημιουργίας έργων ή της παροχής υπηρεσιών ενός τομέα που έχει ξεκινήσει κοινωνικοποιημένα, αφού ο θεσμικός φορέας διαχείρισής του είναι η Αυτοδιοίκηση.
4. Τέλος επειδή τα παραπάνω ζητήματα, λόγω της συνθετότητας και πολυπλοκότητάς τους δεν μπορούν να επιλυθούν μονομερώς από το κράτος και την αυτοδιοίκηση ούτε από τους αγώνες των τοπικών κοινωνιών, αποτελεί ουσιώδες αίτημα η συμμετοχή της κοινωνίας στο σύνολό της. Για το λόγο αυτό θεωρούμε ότι επιβάλλεται η δημιουργία σε εθνικό επίπεδο Διασυντονιστικού Οργάνου με αντικείμενο τους παραπάνω στόχους.
Η πρόταση αυτή αποτελεί τη μόνη διέξοδο από το φαύλο κύκλο των Στερεών Αποβλήτων και τη μόνη δυνατότητα για το διαφωτισμό της κοινωνίας και την πολιτικοποίηση του ζητήματος.
ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ
ΤΟΥ ΧΥΤΑ ΝΟΤΙΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ
Στις 14 Φεβρουαρίου 2011, στην αίθουσα του Συλλόγου Τραπεζοϋπαλλήλων (Σίνα 16) και ώρα 7 μ.μ., έγινε εκδήλωση με αντικείμενο το φλέγον ζήτημα της Διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων στη χώρα μας. Τη διοργάνωση της εκδήλωσης ανέλαβαν ομάδες πολιτικών οργανώσεων. Στην εκδήλωση έλαβαν μέρος μεταξύ των άλλων και εκπρόσωποι του κινήματος πολιτών της Κερατέας, του Γραμματικού, πολιτικοί φορείς και επιστημονικές ομάδες.
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση που της έγινε για συμμετοχή, με ανακοίνωσή της, ή οποία διαβάστηκε από τον Κώστα Βλάχο, παρουσία και άλλων μελών και φίλων μας.
Η εκδήλωση ήταν ιδιαίτερα σημαντική και επίκαιρη, με ψηλό πολιτικό ήθος και βαθιές κοινωνικές, περιβαλλοντικές και επιστημονικές αναλύσεις. Η οργανωτική επιτροπή, αναγνωρίζοντας τους πολύπλευρους αγώνες της Λευκίμμης, μας παραχώρησε την τιμητική θέση να ανοίξουμε πρώτοι την εκδήλωση διαβάζοντας την ανακοίνωσή μας. Επίσης μας παραχώρησε θέση στο προεδρείο.
Η ανακοίνωση, την οποία παραθέτουμε ολόκληρη, σχολιάστηκε θετικά από τους επόμενους ομιλητές και από το ακροατήριο και οι προτάσεις μας έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό.
Στην εκδήλωση μίλησε και ο αγωνιστής Βασίλης Καραβαζάκης, ως εκπρόσωπος της ΑΝΤΑΡΣΙΑΣ, παρουσιάζοντας αναλυτικότερα το ιστορικό του κινήματος της Λευκίμμης.
Σύντομα θα εξασφαλίσουμε κόπια βιντεοσκόπησης της εκδήλωσης την οποία θα παρουσιάσουμε στους πολίτες της Λευκίμμης.
Ακολουθεί το περιεχόμενο της ανακοίνωσης:
ANΑΚΟΙΝΩΣΗ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ
ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ
ΤΟΥ ΧΥΤΑ ΝΟΤΙΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ
ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ 14 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2011
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ
ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ
ΤΟΥ ΧΥΤΑ ΝΟΤΙΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ
ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ 14 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2011
Α. Ποιοι είμαστε:
Η Επιτροπή Πολιτών διαχειρίζεται τα νομικά ζητήματα που αφορούν τον ΧΥΤΑ Ν. Κέρκυρας. Με αυτή την έννοια το αντικείμενό της έχει θεματικό χαρακτήρα και λειτουργεί στα πλαίσια του ευρύτερου ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ της ΛΕΥΚΙΜΜΗΣ.
Μέχρι σήμερα, με τις ενέργειές της έχει συμβάλλει καθοριστικά στη μη αδειοδότηση του ΧΥΤΑ και έχει προκαλέσει την έκδοση δυο προσωρινών Διαταγών από το Ε΄ τμήμα του ΣτΕ ύστερα από σχετικό αίτημα 131 μελών και φίλων της με τις οποίες αναστέλλεται προσωρινά ή ισχύς της προσβαλλόμενης απόφασης περιβαλλοντικών όρων του ΧΥΤΑ.
Μέλη της Επιτροπής είναι η πλειοψηφία των ιδρυτικών μελών του συλλόγου «ΑΛΕΥΧΙΜΟΝ» και του ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ.
Β. Λίγα λόγια για το ΚΙΝΗΜΑ της ΛΕΥΚΙΜΜΗΣ
Η Λευκίμμη ξεκίνησε τον αγώνα της ενάντια στον ΧΥΤΑ το 2005 με την ίδρυση του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού Συλλόγου «ΑΛΕΥΧΙΜΟΝ». Τα μέλη του ανέλυσαν και ανέδειξαν τις βασικές συνιστώσες του προβλήματος. Παράλληλα ανέδειξαν το ζήτημα των στερεών αποβλήτων στη γενίκευσή του και το νόημα της ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ τους. Με την εγκατάσταση του εργολάβου στο έργο του ΧΥΤΑ και στα πλαίσια παλλαϊκής συμμετοχής των πολιτών της ευρύτερης περιοχής, ιδρύθηκε το ΚΙΝΗΜΑ ΠΟΛΙΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΧΥΤΑ ΝΟΤΙΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ με κυρίαρχο όργανο τη ΛΑΪΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ. Η ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ υλοποιεί τις αποφάσεις της. Από την Σ.Ε. κρέμονται ομάδες εργασίας με θεματικά αντικείμενα. Βασικές αξίες του ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ είναι ότι όλα τα όργανά του και όλες οι διαδικασίες του είναι ανοιχτές και δημοκρατικές.
Το κίνημα έχει δώσει μέχρι σήμερα σκληρούς αγώνες και μάχες, είτε συγκρουόμενο με τις δυνάμεις καταστολής που έχουν εγκατασταθεί στη Λευκίμμη από το 2008 είτε στον πολιτικό χώρο. Στη Λευκίμμη έπεσε η πρώτη νεκρή για το περιβάλλον.
Αποτέλεσμα των αγώνων αυτών είναι να μην έχει αδειοδοτηθεί ο παράνομος ΧΥΤΑ, ενώ έχει παραληφθεί από τον Φορέα Διαχείρισης από το έτος 2009.
Το σύστημα εξουσίας επεχείρησε να αλώσει το ΚΙΝΗΜΑ είτε με εξωτερικές επιθέσεις είτε εκ των έσω. Το ΚΙΝΗΜΑ όμως επιβιώνει λόγω της ευέλικτης δομής του, της πολυκεντρικότητάς του στηριζόμενο σταθερά στην ισχυρή βούληση της βάσης.
Μέχρι και σήμερα διώκονται ποινικά με χαλκευμένες κατηγορίες 40 περίπου κινηματίες.
Γ. Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ
1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ
Η επιχείρηση η οποία άρχισε σε εθνικό επίπεδο το 1990, στηρίζεται στο βασικό νόμο για το περιβάλλον 16501/86 και στον ευρωπαϊκό ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ 1993 περί δημιουργία του Ταμείου Συνοχής. Ο σχεδιασμός γίνεται σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο από την πολιτεία και υλοποιείται από την αυτοδιοίκηση.
Ο Κεντρικός Σχεδιασμός ορίζει το πλαίσιο της Διαχείρισης και θέτει τους επί μέρους στόχους. Η χώρα μας επέλεξε τη Ολοκληρωμένη Διαχείριση όλων των Στερεών Αποβλήτων. Βασικοί στόχοι είναι η ανάκτηση χρήσιμων υλικών, η επανάχρησή τους και η ανάκτηση ενέργειας. Συνέπεια των παραπάνω είναι η ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων στη δημόσια υγεία και στη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος.
Βασική ακόμα προϋπόθεση είναι η μείωση των παραγόμενων Στερεών Αποβλήτων και η βελτίωση της ποιότητας σύνθεσής τους ώστε να είναι φιλικότερα προς το περιβάλλον. Οι δυο αυτές προϋποθέσεις προληπτικού χαρακτήρα προσκρούουν στις κυρίαρχες δομές και ιδεολογίες του συστήματος.
Σημειωτέον ότι τα Στερεά Απόβλητα κατηγοριοποιούνται σε ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΔΡΑΝΗ και ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ. Η κάθε κατηγορία υποδιαιρείται σε υποκατηγορίες. Τα αστικά (οικιακά) απόβλητα και όσα εξομοιώνονται με αυτά αποτελούν υποκατηγορία των ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ στερεών αποβλήτων. Η κάθε υποκατηγορία προϋποθέτει αλυσίδα εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων για την Ολοκληρωμένη Διαχείρισή της με βασικά δόγματα την «αρχή της εγγύτητας» και το «ο ρυπαίνων πληρώνει». Για τα Αστικά Στερεά Απόβλητα, η αλυσίδα προϋποθέτει διαλογή και ανάκτηση χρήσιμων υλικών για επανάχρησή του και καύση ή κομποστοποίηση του οργανικού κλάσματος. Οι απαιτούμενες εγκαταστάσεις είναι συνήθως Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών, Κέντρο Μηχανικής Διαλογής και Μονάδα Καύσης ή Κομποστοποίησης του οργανικού κλάσματος και τελικός αποδέκτης των υπολειμμάτων.
Οι γνωστοί ΧΥΤΑ αποτελούν τον τελικό αποδέκτη των Αστικών Αποβλήτων και με την έννοια αυτή, τον τελευταίο κρίκο της αλυσίδας της Ολοκληρωμένης Διαχείρισής τους. Η ίδια τεχνική υποδομή ονομάζεται ΧΥΤΑ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) εφ’ όσον δεν υπάρχει ολόκληρη η αλυσίδα και ΧΥΤΥ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων) εφ’ όσον υπάρχει. Σημειωτέον ότι τα υπολείμματα της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης αποτελούν το 5% έως 10% του συνολικά παραγόμενου όγκου αστικών αποβλήτων και είναι κατά τεκμήριο αδρανή.
Τέλος οι ΧΥΤΑ απαγορεύτηκα και στη χώρα μας από το2002 με το άρθρο 7 της ΚΥΑ ΗΠ 49524/2002.
2. ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Από το 1990 μέχρι σήμερα και σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, τα αποτελέσματα της Διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων στη Χώρα μας είναι εγκληματικά πενιχρά έως ανύπαρκτα. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι σήμερα είμαστε σε πολύ δυσμενέστερη θέση αν λάβουμε υπ’ όψη μας την αύξηση του όγκου των παραγόμενων αποβλήτων και κυρίως την αλματώδη επιβάρυνση της ποιοτικής τους σύνθεσης.
Στον τομέα των αστικών στερεών αποβλήτων στη χώρα μας σήμερα λειτουργούν ελάχιστοι τελικοί αποδέκτες, οι οποίοι χρησιμοποιούνται παράνομα ως ΧΥΤΑ και όχι ως ΧΥΤΥ αφού σε καμία Διαχειριστική Ζώνη δεν υπάρχει Ολοκληρωμένη Διαχείριση. Στις περισσότερες περιοχές γίνεται ακόμα χρήση χώρων ανεξέλεγκτης απόρριψης των απορριμμάτων (χωματερές). Η ύπαρξη ορισμένων εργοστασίων Διαχείρισης Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) με πατέντα της Ελληνικής Εταιρείας Ανακύκλωσης ελάχιστα συνεισφέρει στην Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων, λόγω της υπολειτουργίας τους από το γεγονός ότι προϋποθέτουν τη διαλογή στην πηγή τουλάχιστον σε δυο κάδους, πράγμα που δεν συμβαίνει.
Για τις λοιπές κατηγορίες των ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ Στερεών Αποβλήτων (λάστιχα μετά παρέλευση 5ετίας, οχήματα προς απόσυρση, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές κλπ) η Ολοκληρωμένη Διαχείρισή τους, είτε είναι επίσης ανύπαρκτη είτε βρίσκεται σε εμβρυώδη φάση.
Ανάλογα ισχύουν και για τιε δυο άλλες μεγάλες κατηγορίες των ΑΔΡΑΝΩΝ και των ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ. Ειδικότερα για τα τελευταία ο εθνικός σχεδιασμός δημοσιεύτηκε μόλις το 2007.
Ο απολογισμός του ζητήματος μετά από 20 χρόνια είναι τουλάχιστον θλιβερός. Η παραδοχή κατά το έτος 1990, ότι τη χώρα θα ξεκινήσει την ολοκληρωμένη διαχείριση, με προσωρινή χρήση των ΧΥΤΑ, υπό τον όρο ότι σύντομα και όχι μετά την παρέλευση της πρώτης 10ετίας θα μετατραπούν σε ΧΥΤΥ (με την έγκαιρη υλοποίηση όλων των έργων και δραστηριοτήτων της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης), δεν οδήγησε μέχρι σήμερα στο σκοπούμενο αποτέλεσμα. Έτσι σήμερα το μόνο που τελικά έχουμε είναι κάποιοι ΧΥΤΑ κακά στην πλειονότητά τους χωροθετημένοι, που κατά κανόνα λειτουργούν χωρίς προδιαγραφές, λόγω του υψηλού κόστους λειτουργίας τους.
Την κατάσταση αυτή την αποδέχεται και την καλύπτει η κυβέρνηση παρά τις προεκλογικές εξαγγελίες της, χωρίς να δρομολογεί κατά απόλυτη προτεραιότητα έστω και σήμερα τις προϋποθέσεις για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση. Από την άλλη μεριά η κοινωνία στέκεται στο σύνολό της απαθής, είτε από αδιαφορία είτε κυρίως από άγνοια. Εξαίρεση αποτελούν οι τοπικές κοινωνίες που είχαν την ατυχία εντός των ορίων τους να λειτουργούν ή να προγραμματίζονται ΧΥΤΑ. Οι κοινωνίες αυτές κατά κανόνα εμφανίζουν υψηλή αγωνιστικότητα, συνειδητοποιώντας το μέγεθος του προβλήματος.
Γ. ΣΥΜΕΡΑΣΜΑΤΑ
Με βάση τις παραπάνω διαπιστώσεις θεωρούμε αναγκαίους τους ακόλουθους στόχους και πολιτικές
Α. Να δοθεί από όλους τους συντελεστές άμεση προτεραιότητα στην Ολοκληρωμένη Διαχείριση όλων των στερεών αποβλήτων
Β. Να ασκηθεί παράλληλη πολιτική μείωσης του παραγόμενου όγκου και της ποιότητας των Στερεών Αποβλήτων.
Γ. Σε περίπτωση εναλλακτικής χρήσης άλλων συστημάτων και τεχνολογιών από αυτά που έχει επιλέξει και θεσμοθετήσει η χώρα, οι αρμόδιοι οφείλουν να εξετάσουν τα ακόλουθα:
1. Την συμβατότητά τους και τη δυνατότητα εναρμόνισης τους με τα υφιστάμενα Περιφερειακά Σχέδια (ΠεΣΔΑ)
2. Τις πιθανές υποχρεώσεις σε επιστροφές προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για έργα που έχουν συγχρηματοδοτηθεί και εγκαταλείπονται λόγω της χρήσης εναλλακτικών τεχνολογιών και
3. Την πολιτική και κοινωνική διάσταση της εκχώρησης σε ιδιώτες της δημιουργίας έργων ή της παροχής υπηρεσιών ενός τομέα που έχει ξεκινήσει κοινωνικοποιημένα, αφού ο θεσμικός φορέας διαχείρισής του είναι η Αυτοδιοίκηση.
4. Τέλος επειδή τα παραπάνω ζητήματα, λόγω της συνθετότητας και πολυπλοκότητάς τους δεν μπορούν να επιλυθούν μονομερώς από το κράτος και την αυτοδιοίκηση ούτε από τους αγώνες των τοπικών κοινωνιών, αποτελεί ουσιώδες αίτημα η συμμετοχή της κοινωνίας στο σύνολό της. Για το λόγο αυτό θεωρούμε ότι επιβάλλεται η δημιουργία σε εθνικό επίπεδο Διασυντονιστικού Οργάνου με αντικείμενο τους παραπάνω στόχους.
Η πρόταση αυτή αποτελεί τη μόνη διέξοδο από το φαύλο κύκλο των Στερεών Αποβλήτων και τη μόνη δυνατότητα για το διαφωτισμό της κοινωνίας και την πολιτικοποίηση του ζητήματος.