Άρθρο της Ναυσικάς Κυριάκη
Μέλους του ιδρυτικού πυρήνα της ΕΝΑΚ.
Κέρκυρα 1-5-09
Στην Ελληνική πραγματικότητα η έννοια της ανακύκλωσης σχετίζεται άμεσα με την ανάκτηση των τριών βασικών υλικών που προέρχονται από τα οικιακά απόβλητα: χαρτί – πλαστικό – μέταλλο. Δυστυχώς, για πολλούς και διάφορους λόγους, δεν υπάρχει σωστή και επαρκής πληροφόρηση, όσον αφορά εκείνα τα προϊόντα που επιβαρύνουν το περιβάλλον εκλύοντας ρυπογόνες ουσίες, καταστρέφουν τα οικοσυστήματα και συμβάλουν κατά πολύ στην αναστροφή του κλίματος. Τέτοια είναι τα ορυκτέλαια, ο υδράργυρος, οι μπαταρίες των αυτοκινήτων, τα αυτοκίνητα, τα ελαστικά, οι οικιακές και ηλεκτρονικές συσκευές, τα απόβλητα των ελαιοτριβείων κ.α. με αποτέλεσμα, σε κάθε χωματερή – ΧΥΤΑ να βρίσκουμε πλήθος τέτοια αντικείμενα, ενώ οι υποτιθέμενες εγκαταστάσεις ανακύκλωσης δεν έχουν την απαιτούμενη υποδομή να τα διαχειριστούν. Θέλουμε να υπογραμμίσουμε ότι συνήθως οι εγκαταστάσεις ανακύκλωσης λειτουργούν υποβαθμισμένα στην χώρα μας, τόσο τεχνικά, όσο και σε στελέχωση ανθρώπινου δυναμικού. Έτσι δεν μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην απορρόφηση και ανάκτηση των βασικών ανακυκλώσιμων υλικών.
Μέσα από την πρόταση της ΕΝΑΚ για την δημιουργία μονάδας ολοκληρωμένης διαχείρισης με βιολογική μέθοδο, χωρίς καύση ή πυρόλυση, προσπαθούμε να δώσουμε μια προοπτική, μία ρεαλιστική διέξοδο, θέλουμε να αλλάξουμε ριζικά την τραγική αυτή κατάσταση. Γιατί, μια μονάδα μπορεί με εύκολο και ασφαλή τρόπο να διαχειριστεί τα οικιακά ανακυκλώσιμα απορρίμματα καθώς και το οργανικό κλάσμα με εντυπωσιακές αποδώσεις καθώς και με πλήρη εκμετάλλευση των υποπροϊόντων. Ειδικότερα και πολύ περισσότερο στα αστικά κέντρα και τις πυκνοκατοικημένες περιοχές η λειτουργία μονάδας κρίνεται απόλυτα απαραίτητη και επιβεβλημένη. Διότι η μέθοδος των κομποστοποιητών είναι εκ των πραγμάτων δυσκολότερη ( κυρίως λόγω του τρόπου δόμησης) και επιπλέον δεν είναι επαρκής και η συμμετοχή των πολιτών, εξ’ αιτίας βέβαια πολλών παραγόντων. Πρώτος και κυριότερος παράγοντας είναι η ελλιπής πληροφόρηση και ο αποπροσανατολισμός που προκαλείται, ως μαζικό φαινόμενο, από το χαοτικό καπιταλιστικό καθεστώς του συνδυασμού της φτώχειας και του υπερκαταναλωτισμού και την συγχρονισμένη υπονόμευση που δημιουργεί, με την δομή του, σε κάθε προσπάθεια οργανωμένης και ορθολογιστικής κοινωνικής λειτουργίας.
Έχοντας λοιπόν σαν αντικειμενικό στόχο να κερδίσουμε χρόνο και ενέργεια, αποτέλεσμα που μόνο η μονάδα ολοκληρωμένης διαχείρισης μπορεί να μας εξασφαλίσει, μπορούμε να προχωρήσουμε τάχιστα σε ανακύκλωση υλικών όπως ελαστικά, ορυκτέλαια κ.λ.π. που μας επιτρέπουν αφ’ενός καλύτερη διαχείριση πόρων και αφ’εταίρου οικονομικότερες λύσεις. Διότι ανακτώντας την πρώτη ύλη με ευκολότερο τρόπο, τότε και η κοστολόγηση των τελικών προϊόντων, φυσιολογικά γίνεται χαμηλότερη. Όταν, μάλιστα, αυτό πραγματοποιείται μέσα από δημόσιους οργανισμούς κοινής ωφέλειας,( όπως προτείνει η ΕΝΑΚ) τότε είναι εύκολο να καταλάβει κανείς ότι ο πλούτος που λέγεται σκουπίδια περνάει απευθείας στον λαό μέσα από την παροχή ενέργειας, την παροχή φθηνής πρώτης ύλης και την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Η τοπική αυτοδιοίκηση, με ρόλο και αρμοδιότητα να υπηρετεί ουσιαστικά τα συμφέροντα των πολιτών, ελεγχόμενη από το μπλοκ εξουσίας μεταβάλλεται σε δομικό εταίρο του συστήματος και μεταλλάσσεται σε διαχειριστική «αυτοδιοίκηση». Όμως, διαχειριστική, έστω, «αυτοδιοίκηση», δεν σημαίνει μόνο διαχείριση ευρωπαϊκών προγραμμάτων μέσα από αναθέσεις μελετών. Δεν σημαίνει μόνο εξυπηρέτηση των επιχειρηματικών συμφερόντων, δεν σημαίνει μόνο χρήση των δυνάμεων καταστολής (ΜΑΤ). Αφού έθεσαν εαυτούς σ’αυτόν τον αντιλαϊκό, άχαρο και περιορισμένο ρόλο, τουλάχιστον ας διευρύνουν τους ορίζοντες τους προτού οι επιλογές τους προκαλέσουν ανεπανόρθωτα ζημιογόνες συνέπειες για τον τόπο.
Η μονάδα ολοκληρομένης διαχείρισης σε καμιά περίπτωση δεν αντικρούει, δεν υποτιμά την διαδικασία της ανακύκλωσης. Αντίθετα μάλιστα. Αυτή είναι η βάση της λειτουργίας της. Ο τρόπος, η μέθοδος για να συνειδητοποιήσει ο κόσμος την ανάγκη ανάκτησης των υλικών, έχει αποδειχθεί ότι δεν μπορεί, απλά και αποκλειστικά να είναι η γνωστή ρήση «το πλαστικό μπουκάλι στον ανάλογο κάδο», γιατί και τις περισσότερες φορές με αφετηρία τον κάδο, το πλαστικό ρυπογόνο καταλήγει στους ΧΥΤΑ και, βέβαια, έτσι δεν ανακτάται. Η μέθοδος συνειδητοποίησης σχετίζεται πολύ περισσότερο με την αντίληψη πως οποιοδήποτε αντικείμενο μικρό ή μεγάλο έχει την χρήση του και πρέπει να γνωρίζουμε ποια χρήση έχει. Επίσης με την ενίσχυση της επίγνωσης και της αντίληψης ότι κάθε αντικείμενο που δεν επαναχρησιμοποιείται με οποιονδήποτε τρόπο, είναι άχρηστο και πρέπει να αποφεύγεται - σαμποτάρεται η κατασκευή του. Αυτό σημαίνει την διεκδίκηση-κατάκτηση μιας νέας οικονομικής, κοινωνικής δομής που καλούμαστε όλοι μας να χτίσουμε ανατρέποντας τις καπιταλιστικές οικονομικές μεθόδους και δομές. Στο συγκεκριμένο ζήτημα της ανάκτησης και επαναχρησιμοποίησης των υλικών αξίζει να αναφέρουμε το παράδειγμα της Δημοκρατίας της Κούβας, καθώς η μελέτη του έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Το σημερινό κυρίαρχο μοντέλο στηρίζει την καταστροφική ύπαρξή του στην υπερκατανάλωση τοξικών – θανατηφόρων προϊόντων και στην πολιτική της άπληστης εξόρυξης και θυσίας των πρώτων υλών στον βωμό του μέγιστου κέρδους. Αποτέλεσμα είναι ο υπερπλουτισμός κάποιων και η ολοένα και αυξανόμενη φτώχεια των υπολοίπων, η ανασφάλεια, η ανεργία και άλλες καταστάσεις που οδηγούν στην απελπισία και σε μαζικά καταθλιπτικά φαινόμενα την νεολαία των καπιταλιστικών χωρών.
Τέλος, και επιστρέφοντας στην Κέρκυρα, πρέπει να επισημάνουμε και να περιγράψουμε μια γκρίζα πραγματικότητα μακρόχρονης και ενισχυόμενης παράδοσης του νησιού μας σε ξένα και ντόπια επιχειρηματικά συμφέροντα συνεπικουρούμενα από μία μεγάλη ομάδα ντόπιων διαχειριστών πολιτικών. Χωρίς αγώνα και ανατροπές το μέλλον θα συνεχίσει να είναι γκρίζο. Το θέμα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, ένα από τα μεγάλα και κρίσιμα σύγχρονα προβλήματα ή θα λυθεί αποτελεσματικά, ορθολογικά, ολοκληρωμένα, ή θα παραμείνει στο ράφι, σκονισμένο, μαζί με πολλά άλλα προβλήματα μέχρι τα σκουπίδια να πνίξουν την Κέρκυρα με ότι αυτό συνεπάγεται.
Μέλους του ιδρυτικού πυρήνα της ΕΝΑΚ.
Κέρκυρα 1-5-09
Στην Ελληνική πραγματικότητα η έννοια της ανακύκλωσης σχετίζεται άμεσα με την ανάκτηση των τριών βασικών υλικών που προέρχονται από τα οικιακά απόβλητα: χαρτί – πλαστικό – μέταλλο. Δυστυχώς, για πολλούς και διάφορους λόγους, δεν υπάρχει σωστή και επαρκής πληροφόρηση, όσον αφορά εκείνα τα προϊόντα που επιβαρύνουν το περιβάλλον εκλύοντας ρυπογόνες ουσίες, καταστρέφουν τα οικοσυστήματα και συμβάλουν κατά πολύ στην αναστροφή του κλίματος. Τέτοια είναι τα ορυκτέλαια, ο υδράργυρος, οι μπαταρίες των αυτοκινήτων, τα αυτοκίνητα, τα ελαστικά, οι οικιακές και ηλεκτρονικές συσκευές, τα απόβλητα των ελαιοτριβείων κ.α. με αποτέλεσμα, σε κάθε χωματερή – ΧΥΤΑ να βρίσκουμε πλήθος τέτοια αντικείμενα, ενώ οι υποτιθέμενες εγκαταστάσεις ανακύκλωσης δεν έχουν την απαιτούμενη υποδομή να τα διαχειριστούν. Θέλουμε να υπογραμμίσουμε ότι συνήθως οι εγκαταστάσεις ανακύκλωσης λειτουργούν υποβαθμισμένα στην χώρα μας, τόσο τεχνικά, όσο και σε στελέχωση ανθρώπινου δυναμικού. Έτσι δεν μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην απορρόφηση και ανάκτηση των βασικών ανακυκλώσιμων υλικών.
Μέσα από την πρόταση της ΕΝΑΚ για την δημιουργία μονάδας ολοκληρωμένης διαχείρισης με βιολογική μέθοδο, χωρίς καύση ή πυρόλυση, προσπαθούμε να δώσουμε μια προοπτική, μία ρεαλιστική διέξοδο, θέλουμε να αλλάξουμε ριζικά την τραγική αυτή κατάσταση. Γιατί, μια μονάδα μπορεί με εύκολο και ασφαλή τρόπο να διαχειριστεί τα οικιακά ανακυκλώσιμα απορρίμματα καθώς και το οργανικό κλάσμα με εντυπωσιακές αποδώσεις καθώς και με πλήρη εκμετάλλευση των υποπροϊόντων. Ειδικότερα και πολύ περισσότερο στα αστικά κέντρα και τις πυκνοκατοικημένες περιοχές η λειτουργία μονάδας κρίνεται απόλυτα απαραίτητη και επιβεβλημένη. Διότι η μέθοδος των κομποστοποιητών είναι εκ των πραγμάτων δυσκολότερη ( κυρίως λόγω του τρόπου δόμησης) και επιπλέον δεν είναι επαρκής και η συμμετοχή των πολιτών, εξ’ αιτίας βέβαια πολλών παραγόντων. Πρώτος και κυριότερος παράγοντας είναι η ελλιπής πληροφόρηση και ο αποπροσανατολισμός που προκαλείται, ως μαζικό φαινόμενο, από το χαοτικό καπιταλιστικό καθεστώς του συνδυασμού της φτώχειας και του υπερκαταναλωτισμού και την συγχρονισμένη υπονόμευση που δημιουργεί, με την δομή του, σε κάθε προσπάθεια οργανωμένης και ορθολογιστικής κοινωνικής λειτουργίας.
Έχοντας λοιπόν σαν αντικειμενικό στόχο να κερδίσουμε χρόνο και ενέργεια, αποτέλεσμα που μόνο η μονάδα ολοκληρωμένης διαχείρισης μπορεί να μας εξασφαλίσει, μπορούμε να προχωρήσουμε τάχιστα σε ανακύκλωση υλικών όπως ελαστικά, ορυκτέλαια κ.λ.π. που μας επιτρέπουν αφ’ενός καλύτερη διαχείριση πόρων και αφ’εταίρου οικονομικότερες λύσεις. Διότι ανακτώντας την πρώτη ύλη με ευκολότερο τρόπο, τότε και η κοστολόγηση των τελικών προϊόντων, φυσιολογικά γίνεται χαμηλότερη. Όταν, μάλιστα, αυτό πραγματοποιείται μέσα από δημόσιους οργανισμούς κοινής ωφέλειας,( όπως προτείνει η ΕΝΑΚ) τότε είναι εύκολο να καταλάβει κανείς ότι ο πλούτος που λέγεται σκουπίδια περνάει απευθείας στον λαό μέσα από την παροχή ενέργειας, την παροχή φθηνής πρώτης ύλης και την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Η τοπική αυτοδιοίκηση, με ρόλο και αρμοδιότητα να υπηρετεί ουσιαστικά τα συμφέροντα των πολιτών, ελεγχόμενη από το μπλοκ εξουσίας μεταβάλλεται σε δομικό εταίρο του συστήματος και μεταλλάσσεται σε διαχειριστική «αυτοδιοίκηση». Όμως, διαχειριστική, έστω, «αυτοδιοίκηση», δεν σημαίνει μόνο διαχείριση ευρωπαϊκών προγραμμάτων μέσα από αναθέσεις μελετών. Δεν σημαίνει μόνο εξυπηρέτηση των επιχειρηματικών συμφερόντων, δεν σημαίνει μόνο χρήση των δυνάμεων καταστολής (ΜΑΤ). Αφού έθεσαν εαυτούς σ’αυτόν τον αντιλαϊκό, άχαρο και περιορισμένο ρόλο, τουλάχιστον ας διευρύνουν τους ορίζοντες τους προτού οι επιλογές τους προκαλέσουν ανεπανόρθωτα ζημιογόνες συνέπειες για τον τόπο.
Η μονάδα ολοκληρομένης διαχείρισης σε καμιά περίπτωση δεν αντικρούει, δεν υποτιμά την διαδικασία της ανακύκλωσης. Αντίθετα μάλιστα. Αυτή είναι η βάση της λειτουργίας της. Ο τρόπος, η μέθοδος για να συνειδητοποιήσει ο κόσμος την ανάγκη ανάκτησης των υλικών, έχει αποδειχθεί ότι δεν μπορεί, απλά και αποκλειστικά να είναι η γνωστή ρήση «το πλαστικό μπουκάλι στον ανάλογο κάδο», γιατί και τις περισσότερες φορές με αφετηρία τον κάδο, το πλαστικό ρυπογόνο καταλήγει στους ΧΥΤΑ και, βέβαια, έτσι δεν ανακτάται. Η μέθοδος συνειδητοποίησης σχετίζεται πολύ περισσότερο με την αντίληψη πως οποιοδήποτε αντικείμενο μικρό ή μεγάλο έχει την χρήση του και πρέπει να γνωρίζουμε ποια χρήση έχει. Επίσης με την ενίσχυση της επίγνωσης και της αντίληψης ότι κάθε αντικείμενο που δεν επαναχρησιμοποιείται με οποιονδήποτε τρόπο, είναι άχρηστο και πρέπει να αποφεύγεται - σαμποτάρεται η κατασκευή του. Αυτό σημαίνει την διεκδίκηση-κατάκτηση μιας νέας οικονομικής, κοινωνικής δομής που καλούμαστε όλοι μας να χτίσουμε ανατρέποντας τις καπιταλιστικές οικονομικές μεθόδους και δομές. Στο συγκεκριμένο ζήτημα της ανάκτησης και επαναχρησιμοποίησης των υλικών αξίζει να αναφέρουμε το παράδειγμα της Δημοκρατίας της Κούβας, καθώς η μελέτη του έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Το σημερινό κυρίαρχο μοντέλο στηρίζει την καταστροφική ύπαρξή του στην υπερκατανάλωση τοξικών – θανατηφόρων προϊόντων και στην πολιτική της άπληστης εξόρυξης και θυσίας των πρώτων υλών στον βωμό του μέγιστου κέρδους. Αποτέλεσμα είναι ο υπερπλουτισμός κάποιων και η ολοένα και αυξανόμενη φτώχεια των υπολοίπων, η ανασφάλεια, η ανεργία και άλλες καταστάσεις που οδηγούν στην απελπισία και σε μαζικά καταθλιπτικά φαινόμενα την νεολαία των καπιταλιστικών χωρών.
Τέλος, και επιστρέφοντας στην Κέρκυρα, πρέπει να επισημάνουμε και να περιγράψουμε μια γκρίζα πραγματικότητα μακρόχρονης και ενισχυόμενης παράδοσης του νησιού μας σε ξένα και ντόπια επιχειρηματικά συμφέροντα συνεπικουρούμενα από μία μεγάλη ομάδα ντόπιων διαχειριστών πολιτικών. Χωρίς αγώνα και ανατροπές το μέλλον θα συνεχίσει να είναι γκρίζο. Το θέμα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, ένα από τα μεγάλα και κρίσιμα σύγχρονα προβλήματα ή θα λυθεί αποτελεσματικά, ορθολογικά, ολοκληρωμένα, ή θα παραμείνει στο ράφι, σκονισμένο, μαζί με πολλά άλλα προβλήματα μέχρι τα σκουπίδια να πνίξουν την Κέρκυρα με ότι αυτό συνεπάγεται.